…Bugünkü Fransa ve Almanya’nın basiretli insanları kendi vatandaşlarına, kendilerini Alman veya Fransız’dan çok Avrupalı hissetmelerini tavsiye etmektedir… Küçük ve hatta orta büyüklükteki milletler için bile milliyetçilik, aşırı pahalı ve lüks olmaya başladı.

Çağdaş dünya bir manada tarihte benzeri görülmemiş bir gelişimin önünde bulunmaktadır. İnanılmaz pahalı olan eğitim, araştırma, tarım, sanayi, savunma vs. programlarıyla bu gelişim şimdiye kadar görülmemiş ve tahmin edilemez büyüklükteki insan toplulukları ve kaynaklarının bir araya getirilmesini gerektirmekte ve bu durum objektif olarak sadece büyük milletlere...

… Kitaba olan teslimiyet bitmiyordu ancak aktif karakterini kaybetmiş, irrasyonel ve mistik olana tutunmaktaydı. Kur’an-ı Kerim kanun otoritesini kaybedip, buna karşı eşyaların “kutsal”ı oldu. Kur’an-ı Kerim’in araştırılmasında ve yorumlanmasında bilgeliğin yerini kılı kırk yaran yorumlar, büyük fikirlerin yerini okuma becerileri aldı. Devamlı surette ilahiyat formalizminin tesiri altında Kur’an-ı Kerim hep daha az (anlayarak ve manasını düşünerek) ve daha çok (güzel sesle) okundu ve mücadele, doğruluk, şahsi ve maddi fedakarlıklar hakkındaki emirleri, tembelliğimize aykırı ve sevimsiz olarak, güzel sesle okunan Kur’an-ı...

…Yakın tarihimizde Japonya ve Türkiye örnekleri bu hususta klasik durum arz ederler.

XIX. asrın sonu XX. asrın başında bu iki ülke benzer ve kıyaslanabilir bir durum arz ediyorlardı. İkisi de eski birer imparatorluk, kendisine ait yapıları ve tarih içinde kendi yerleri belli olan ülkelerdi. İkisi de gelişmişlik bakımından birbirine yakın ve hem imtiyaz hemde yük olabilecek muhteşem bir tarihe sahip idiler. Tek kelimeyle bu ikili gelecek için hemen hemen aynı fırsatlara sahipti.

Ondan sonra iki ülkede de bilinen reformlar gerçekleşti. Başkasının değil, kendi hayatını yaşamak için Japonya ilerlemeyi ve geleneği birleştirmeye çalıştı. Türkiye...